Truyện kể về cô gái 20 tuổi nhiều bất hạnh. Ông trời lấy đi của cô quá nhiều thứ, nhưng lại mang tới cho cô thứ còn quý giá hơn mạng sống của cô, quý giá hơn mọi thứ trên đời. Liệu rằng, khi thứ quý giá ấy đột nhiên mất đi, cuộc đời của cô gái sẽ ra sao?

***

- Lêu lêu, thằng Lỡ không mặc quần.

- Thằng Lỡ không cha, đồ con hoang. Lêu lêu.

- Thằng câm bây ơi. Đồ thằng câm.

Mấy thằng con nít cười ồ, cười nắc nẻ, cười khoái chí. Thằng Lỡ đứng bên vệ đường, tay cầm vắt xôi nắm chặt hơn, miệng mếu máo khóc. Mấy thằng con nít vẫn tiếp tục chọc ghẹo và gỡ tay thằng Lỡ để lấy vắt xôi. Thằng Lỡ nắm chặt hết cỡ và khóc thét lên. O Luyên chạy từ trong nhà ra, bặm miệng và giơ tay dọa đánh mấy đứa trẻ để bảo vệ con mình. Thằng Lỡ thôi khóc, tay vẫn nắm chặt vắt xôi. O Luyên cúi xuống, cười nụ cười như mặt biển trước hoàng hôn không có sóng. Thằng Lỡ thấy mẹ cười thì cũng nhăn răng cười. Hai mẹ con dắt nhau đi khi bóng chiều chập choạng tắt.

***

Người ta kể lại rằng o Luyên bị câm khi mới sinh ra. Không nghe ai nhắc gì tới ba mẹ hay bà con thân thích gì, chỉ thấy cứ chiều về, có người đàn ông tới căn nhà xiêu vẹo ngoài cánh đồng hoang, dúi nắm gì đó vào tay o, rồi đi mãi vào bóng đêm hun hút cuối con đường. Ngày này qua tháng khác, người đàn ông vẫn đi lại, có khi câm lặng, có khi cúi mặt nghe giọt mặn chực trào ra khỏi khóe mắt cay xè. O Luyên lớn dần lên với mùi bùn đất và những ngọn đòng đòng mùa lúa trổ bông. Thấy o Luyên vặt cây lúa tút đòng đòng ăn mỗi sớm mai thức dậy, người bực, người thương, người ném cho vài câu chửi thề tục tĩu rồi đi, mặc o Luyên ngồi khóc. Như một quy luật bù trừ, mất cái này, được cái kia, o Luyên không nói được, nhưng nghe được, và nghe rất thính. Nên, ai nói gì o Luyên đều nghe thấy, vui thì cười, buồn thì khóc, cũng có khi cả khóc cả cười. Có lẽ thấy vậy nên người ta càng muốn chọc cho o Luyên cho vui làng vui xóm. Nhất là mấy đứa con nít, cứ mỗi lần thấy o Luyên đi qua, cả đám lại reo hò.

- O Luyên áo xấu. Lêu lêu.

- O Luyên không mặc quần. Lêu lêu.

- Lêu lêu lêu… O Luyên áo xấu! O Luyên áo xấu! O Luyên áo xấu…

O Luyên nhìn xuống áo quần tả tơi và cáu bẩn và bàn chân trần đen nhẻm, móng vàng khè, mếu máo. Rồi, o bật khóc tức tưởi, để lộ hàm răng thiếu nguyên hai cái răng cửa hàm trên, cũng vàng khè và cáu bẩn. O Luyên ngồi bệt xuống lòng đường, khóc bù lu bù loa. Đám con nít thấy vậy thì càng khoái chí, reo hò inh ỏi, sà vào cầm áo o Luyên kéo. Chiếc áo rách rưới đã bợt chỉ, kêu “roạt” rồi rách ra cả bửng lớn, để lộ bờ vai đen đúa. Bọn trẻ cười ngả nghiêng, reo hò. O Luyên gạt nước mắt, trừng trừng nhìn bọn trẻ, rồi, bặm môi giật đại cành cây bên đường quất túi bụi về phía đám con nít. Bọn trẻ thấy vậy thì hò hét nhau chạy toán loạn. Tiếng cười nắc nẻ của đám con nít hòa lẫn trong tiếng khóc tức tưởi của o Luyên nghe chát chúa.

Trời chiều đổ mưa. Mưa giông ầm ào. Mùa này, những cơn giông thường hay đến lúc chiều về. Tiếng bước chân người chạy vội vã. Tiếng xúc lúa chạy mưa nghe ràn rạt, hấp tấp. O Luyên vẫn ngồi đó, bên vệ đường, với vẻ mặt chụ ụ và bộ áo quần vừa rách thêm một mảng to. Manh áo mỏng theo mưa dính bết vào người, ôm sát khuôn ngực trần phập phồng lạnh. Mảnh vải rách khá to để lộ bờ vai trần đen và săn chắc. Vài người đàn ông đi qua, ngấp nghé mắt nơi khuôn ngực lồ lộ, rồi vụt đi, chẳng dám nhìn lâu hơn nữa, cũng không biết vì sao. O Luyên đứng dậy, lùi lũi đi trong mưa. O thôi khóc, dòng nước mưa chảy qua miệng mặn đắng.

Trên đoạn đường dẫn ra nhà o Luyên, lão Thông lùa đàn vịt đi ăn lúa trôi theo những con nước nhỏ ven đường. Thấy o đi tới, mặt buồn thiu, lão Thông ra chiều thông cảm.

- Ai lại trêu chọc mày à?

O Luyên ngước nhìn lão Thông, rồi gật lia lịa, đưa một tay ra ngang ngực và một tay giơ ngón tay cái lên.

- Mấy đứa con nít lại chọc áo xấu chứ gì? Kệ mẹ tụi nó, hôm nào bắt được, tao đánh cho trận – lão Thông tỏ ra hào hiệp mà mắt thì cứ nhìn chằm chằm vào khuôn ngực lồ lộ dưới mảnh áo ướt nhẹp của o Luyên.

O Luyên nghe lão Thông nói vậy, lại gật đầu lia lịa và nhăn răng cười.

- Sao áo quần ướt hết thế kia? Lại đây tao xem.

Lão Thông kéo o Luyên lại trước mặt mình. Lão nhìn trước sau, con đường không một bóng người, chỉ có tiếng mưa ầm ào và tiếng đàn vịt “cạp cạp” quyện lẫn vào nhau. Lão nhìn ngực o Luyên, nuốt nước bọt như vô thức. Lão để hai tay lên ngực o, thở hổn hển.

- Đừng để bị cảm lạnh nghe không? Quý lắm đó – Lão Thông bóp mạnh ngực o Luyên khiến o cúi người, cười khùng khục.

Không biết o Luyên nhột, hay là thích thú, lão Thông thấy o cười thì càng làm tới, hai ngón tay cầm lấy đầu ti đen sẫm sau manh ảo mỏng ướt nhẹp của o Luyên, vàu vò. O Luyên lại cười khùng khục. Lão Thông càng vàu mạnh và o Luyên càng cười. Tiếng cười của o văng vẳng trong màn mưa ngày càng dày…

***

Thằng Lỡ lên ba, vẫn không biết nói, cũng chẳng biết cười, chỉ ngờ nghệch khóc rồi lăn ra ngủ. Căn nhà tồi tàn trên cánh đồng của o Luyên có thêm đôi người thường lui tới. Có người mang cho hai mẹ con o chén cơm nguội và vài miếng thịt mỡ thừa. O Luyên không chê của cho bao giờ. Ai cho gì, o cũng ăn, cũng nhăn răng cười với họ.

- Ăn đi, có tí sữa mà cho nó bú, chứ mi còi rồi, đừng để cho nó còi nữa, tội nó – người đàn bà trạc 60 tuổi vừa nói với o Luyên, vừa vuốt vuốt mấy sợi tóc lưa thưa của thằng Lỡ đang nằm ngủ trên nền đất.

Miếng cơm trong miệng o Luyên chững lại. Rồi, o trệu trạo nhai, nuốt khó nhọc miếng cơm xuống cổ. O và thêm miếng nữa, to hơn, gắp miếng thịt mỡ bỏ vào miệng nhai thật nhanh, rồi nuốt cũng thật nhanh. Người đàn bà nhìn o Luyên, thở dài thườn thượt. “Ông trời thật khéo đùa giỡn” – người đàn bà ném lại câu nói rồi đứng dậy, phủi đít quần đi về. O Luyên vẫn tiếp tục và cơm và gắp từng miếng thịt mỡ ăn ngấu nghiến. Ăn được hơn nửa chén cơm thì thằng Lỡ cựa người rồi bật khóc. O Luyên vội vàng để chén xuống đất, đỡ thằng Lỡ ngồi dậy, ôm nó vào lòng. Muốn nựng con một tiếng, muốn ru con vài câu nhưng đành chịu, chỉ có thể ôm thằng Lỡ vào lòng, xoa xoa lưng.

Ngồi ở nhà mãi rồi không biết lấy gì mà ăn, lấy sữa đâu mà cho con bú, o Luyên đâm hoảng. Cũng không hiểu vì sao, người đàn ông thường hay ghé lại mỗi chiều, mang cơm cho o Luyên không còn lui tới nữa. Nghe đâu, hôm sinh nhật o Luyên người đàn ông tới, mua rất nhiều món ngon. O Luyên cười tít mắt, cầm tay bốc ăn một cách ngon lành. Đó là lần đầu tiên người đàn ông ấy cười. Nhưng rồi, ngay sau đó, o Luyên chạy ra vườn, nôn thốc nôn tháo ra những thứ vừa ăn xong. Người đàn ông chạy theo ra, lo lắng. Ông nhìn o Luyên hoài nghi, đi lại xem gì ở cổ o Luyên, rồi cầm lấy cổ tay bắt mạch. Mặt người đàn ông tái mét, rồi nhanh chóng chuyển sang giận dữ. Ông giáng xuống mặt o Luyên một cái tát mạnh, và đau. O Luyên ôm mặt, nhìn người đàn ông sững sờ. Giọt nước mắt o Luyên chưa kịp trào ra khỏi vành mi thì người đàn ông đã bỏ đi, không để lại một câu nói, hay một ánh nhìn nào nữa. O Luyên không khóc, giọt nước rỉ ra rồi cô lại đặc quánh xung quanh vành mắt. Như vô thức, o đưa tay xuống bụng, mắt lọt thỏm giữa khoảng không đang loang lổ tối trước mặt.

Từ đó, người đàn ông ấy không bao giờ lui tới nữa.

O Luyên bế thằng Lỡ đi lang thang đầu làng cuối xóm, cứ thấy nhà nào có đám cưới, hoặc đám ma, thì sà vào. Mọi người đang ăn cỗ, thấy mẹ con o Luyên, người thì khịt mũi khoát tay, người thì thương tình, vắt cho vắt xôi và miếng thịt gà, bảo hai mẹ con ra ngoài mà ăn cho thoải mái. O Luyên lại nhăn răng cười, gật đầu lia lịa rồi cầm vắt xôi và miếng thịt gà đi. Ra ngoài, o Luyên đặt thằng Lỡ ngồi xuống bên vệ đường, và dở vắt xôi ăn. Thằng Lỡ đói, khóc tréo lên, tay bíu lấy tay o Luyên đang cầm nắm xôi vừa cắn được một miếng. O Luyên đói lả, mặc thằng Lỡ khóc, o ăn lấy ăn để vài miếng, cho đỡ run tay run chân. Thằng Lỡ khóc to hơn. O Luyên khựng lại nhìn con, rồi nhai miếng xôi đút cho thằng Lỡ. Không thèm biết cái gì, cứ thấy có ăn là thằng Lỡ nuốt chửng. O Luyên lại nhai miếng khác đút cho con. Thằng Lỡ ăn lấy ăn để, rồi ho sặc sụa, mặt mày tái mét. O Luyên quăng cả vắt xôi và miếng thịt gà, vuốt vuốt ngực, đập đập lưng cho thằng Lỡ. Thằng Lỡ nôn ra hết sạch, mặt nhợt nhạt, thở phì phò. O Luyên ôm con, khóc. Vắt xôi còn hơn nửa và miếng thịt gà nằm chỏng chơ, dính đầy đất cát.

O Luyên đang tính đứng dậy đi về, thì có bà cụ trạc tám mươi tuổi đi ngang qua, dừng lại nhìn mẹ con o Luyên, mỉm cười.

- Đi mô đó? Bữa ni nhà Hùng Ánh có cỗ, không sang kiếm miếng à?

O Luyên nhăn răng cười, cúi người nhặt vắt xôi còn dính đất lên khoe. Nụ cười trên môi cụ chợt tắt. Không nói gì, cụ cầm vắt xôi, phủi phủi, rồi bỏ đi những phần dính đất, đưa trả lại cho o Luyên. Bà cụ nhìn o Luyên, rồi nhìn thằng Lỡ, mở cái làn đi chợ lấy ra một hộp sữa tươi.

- Cho thằng Lỡ, chứ mi lấy sữa mô cho nó bú?

Thằng Lỡ vẫn ngồi im thin thít, mãi khi bà cụ đưa sữa lại trước miệng, nó mới ngước lên nhìn mẹ, nhìn bà cụ, rồi e dè ngậm ống hút, nút sùn sụt. Thoáng cái, thằng Lỡ đã uống hết cả hộp, vẫn còn nhìn vào cái làn của bà cụ tìm tòi, thèm thuồng.

- Hai mẹ con ăn xong rồi về. Tao phải về nấu cơm đã.

O Luyên gật đầu cười rồi bế thằng Lỡ đi. Bà cụ đứng nhìn theo hai mẹ con o Luyên cho tới khi khuất hẳn vào ngã rẽ xa tít. Cụ lắc đầu, nén tiếng thở dài: Tội nghiệp, mới 20 tuổi đầu mà tưởng đâu 40. Cũng không hiểu vì sao, o còn trẻ vậy, mà mọi người cứ gọi là o, nghe như đã tuổi trung niên. Có lẽ, vì o không chồng. Có lẽ, vì người ta nghĩ o đã quá lứa lỡ thì. Bà cụ lủi thủi đi về, để lại sau lưng dấu chấm lặng khắc khoải về số phận một con người, số phận của nhiều hơn một con người. Cuộc sống dường như có nhiều dấu chấm lặng quá đỗi!

***

Tiếng o Luyên la lên như xé toạc căn nhà tồi tàn ủ dột trong đêm mưa. Sau tiếng la ấy, là những âm thanh rên xiết của cuộc làm tình thỏa mãn. Trong bóng đêm lờ mờ, bóng hai con người đan quyện vào nhau giữa nền nhà, nhấp nhô lên xuống. Tiếng mưa vẫn quyện tiếng đê mê của người con gái lần đầu tiên được yêu đương, được rót trọn đời con gái của mình vào một người đàn ông. Hơi thở đêm gấp gáp. Hương đêm nồng nàn. Mưa đêm cũng dịu dàng quá đỗi! O Luyên bíu chặt lấy thân hình người đàn ông vạm vỡ, như vô thức, như bản năng của con người khi làm tình.

Khi cơn giông ngưng lặng cũng là khi người đàn ông rời căn nhà tồi tàn trong bóng đêm để đi về phía có ánh sáng. O Luyên lặng lẽ khoác lại bộ đồ hôi hám và cũ nhàu thường ngày. Có vệt máu đỏ ửng khi tia chớp lóe lên ngoài trời, xuyên thủng mái che đã bợt màu thời gian. Mặt o Luyên tái mét, mếu máo, rồi òa khóc như một đứa trẻ. Đêm đó, o không ngủ. Đêm đó, o nằm trằn trọc mong trời sáng. Nỗi sợ hãi quá lớn khiến o muốn chia sẻ với một ai đó. Cơn giông đã ngưng hẳn. O Luyên nằm lắng nghe tiếng gió thì thào xô những vạt lúa bên ngoài. Nằm như thế, cho đến khi bình minh bắt đầu bóc dần mảng bóng đêm lờ mờ, o Luyên vội vàng dậy, nhìn về phía có lác đác vài tiếng nói cười và tiếng cắt lúa nghe ràn rạt. O Luyên mừng rỡ, đi nhanh về phía ấy.

Người phụ nữ cúi lom khom gặt lúa, vội đứng dậy, cởi chiếc nón lá đội trên đầu xuống, quạt quạt cho mát, rồi mới thong thả hỏi.

- Làm sao?

O Luyên chỉ chỉ tay xuống đũng quần vá chằng chịt mấy lớp, rồi dùng một ngón tay chặt chặt ngón tay khác, rồi rùng mình, khóc lên. Người phụ nữ chau mày, không hiểu o Luyên đang muốn nói gì. Thấy cách diễn đạt không tác dụng, o Luyên vội đưa ngón tay lên miệng cắn mạnh cho chảy máu. Người phụ nữ hoảng hốt cầm tay o Luyên....